In het artikel “Wat is Vijf Elementen Theorie” hebben we het gehad over het “opbouwende” en “afbrekende” karakter in relatie met de vijf elementen. Hieronder een overzicht van de “Afbrekende” relaties:

1. De wortels van een boom (Hout) kunnen de Aarde los maken.
2. Aarde kan Water blokkeren.
3. Water kan Vuur doven.
4. Vuur kan Metaal doen smelten.
5. Gereedschap gemaakt uit Metaal kan de boom (Hout) omzagen.

In de praktijk is de eerste de meest voorkomende afbrekende relatie en dus zullen we hier wat dieper op in gaan. Voordat we echter de Hout-Aarde relatie bespreken, moeten we eerst weten wat Hout en Aarde in de TCM inhoudt. De eenvoudige uitleg:

Hout: Het groeien en het bloeien. Het is gerelateerd aan de Lever. De lever in de TCG is verantwoordelijk voor de vrije doorstroming door het gehele lichaam. Je kunt hout voorstellen zijnde een boom. De natuurlijke beweging van de boom is het bloeien en groeien in vrijheid en het houdt daarom niet van limitatie. Met voldoende ruimte rondom de gehele boom, is er geen sprake van limitatie en kan hij vrij omhoog en rechtop groeien.

Aarde: de bron van al het leven. Het is gerelateerd aan de Milt. De milt in de TCG wordt beschouwd als het meest belangrijke orgaan binnen de gehele spijsvertering. Alles wat we eten en drinken wordt verwerkt en gedistribueerd door de milt.

Denk aan bomen in de natuur. Als een boom vrijuit kan groeien, betekent dit dat er voldoende ruimte is en geen externe druk bestaat (bijvoorbeeld, een andere boom die steunt op deze boom) en tesamen met een vruchtbare bodem kan de boom dan ook vrij en recht omhoog groeien. Als er niet voldoende ruimte is, dan zal hij nog steeds pogen groot te groeien, maar om vrije ruimte te vinden om uit te dijen zal het een andere richting op moeten groeien en dus overhellen.

Door de jaren heen zal hij steeds schever groeien. Ook de wortels zullen ook niet gelijkmatig groeien. In de natuur hebben de wortels de functie naast het opnemen van water, ook de functie van het bijeenhouden van de aarde. Als de wortels niet diep genoeg groeien en de boom overhelt, zal de aarde los komen.

In de TCG noemt men dit: Hout breekt Aarde af. De beperkte ruimte en de externe druk, kan vertaalt worden als “stress” bij mensen.

Het corresponderende orgaan van Hout is de Lever en in TCG correspondeert de Lever met de emotie woede. Stress brengt de meeste mensen in een staat waarbij ze snel geïrriteerd, gefrustreerd en/of kwaad worden. Het is interessant dat er een Nederlands gezegde bestaat: ‘Iets op je lever hebben’ (iets wat je dwars zit en spuien moet). Ook hier is de emotie aan de lever verbonden.

Aarde in TCG is verbonden aan de Milt en haar fysiologische functie is verbonden aan de spijsvertering. Losse Aarde betekent een verzwakte spijsvertering.

Enkele voorbeelden:

＠Veel mensen met maagproblemen voelen nog meer pijn wanneer ze gebukt gaan onder omstandigheden van stress.
＠Sommige mensen die druk bezet zijn en altijd gehaast kunnen lijden aan ernstige constipatie.
＠Er zijn mensen die onder de druk van examens diarree krijgen.
﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍﹍
Het is het Hout in deze voorbeelden dat niet voldoende vrije ruimte kreeg. Dit wijst op de oorzaak: geen vrije doorstroming door het gehele lichaam (het vermogen om met stress om te gaan). Het gevolg is losse aarde (lees: stress).

Aan de andere kant is het ook mogelijk dat de Aarde zelf niet voldoende vruchtbaar is en al los van zichzelf (geboren met een zwak spijsvertering systeem). In dit geval zal de boom, zelfs al was er ruimte, alsnog belemmerd worden in zijn groei. Door de jaren heen zal de boom daarom de aarde nog verder losmaken en meer klachten veroorzaken voor de spijsvertering.

Wanneer iemand gediagnosticeerd wordt met een Hout-Aarde disbalans, dan zal het behandelingsplan principe als volgt zijn:

Ten eerste: De druk wegnemen, meer ruimte creëren.
Ten tweede: De boom weer recht maken en het onderhouden van de mogelijkheid om vrij te groeien.
Ten derde: De aarde steviger maken.

Preventie is altijd het meest belangrijk. Het meer ruimte creëren, vrij voelen en ontspannen zijn de sleutels naar een gebalanceerde Hout-Aarde relatie.

In de Chinese Geneeswijze gebruiken we vaak de “Vijf Elementen Theorie” om de oorzaken en vorderingen te definieren van de ziekte. In het oude China observeerde men de natuurlijke fenomenen en menselijke activiteiten, men maakte de onderlinge connectie en pasten deze fenomenen toe op het menselijk lichaam om te verklaren wat de ziekte veroorzaakte, en verder om uit te vinden hoe deze ziekte te behandelen. Sommige mensen denken dat dit  klinkt als onzin, maar in feite kun je het zien als statistieken: Het is het verzamelen van veel data, analyse, expirementen op het menselijke lichaam en tenslotte het trekken van conclusies.

Uiteraard had men in de oude tijd niet de beschikking over computers om de statistieken vast te leggen. Men creerde destijds de “Vijf Elementen Theorie”, om deze data te categoriseren.

Door het menselijk lichaam te bestuderen, verbond men the vijf elementen met de voornaamste organen in het lichaam. Tesamen met de Ying Yang theorie en andere theorieen uit Chinese Geneeswijze (bijv. Warm, koud, Qi, Bloed… deze zullen worden besproken in de toekomst), wordt de Chinese Geneeswijze steeds uigebreider en ontwikkelt het een systeem dat duizenden jaren toegepast wordt.

Wat zijn de Vijf Elementen? En aan welke organen worden zij verbonden? Hieronder een korte uitleg:

Metaal: Afdaling en zuivering. Het is gerelateerd aan de Long. De long is positioneel het hoogst gelegen orgaan en dus is de natuurlijke actie van de long het afdalen. Daarnaast is een van de belangrijkste functies van de long het inadmenen van “schone” lucht (O2) en uitademen van “vervuilde” lucht (CO2).

Hout: Het groeien en het bloeien. Het is gerelateerd aan de Lever. De lever in de TCG is verantwoordelijk voor de vrije doorstroming door het gehele lichaam. Je kunt  hout voorstellen zijnde een boom. De natuurlijke beweging van de boom is het bloeien en groeien in vrijheid en het houdt daarom niet van limitatie. Met voldoende ruimte rondom de gehele boom, is er geen sprake van limitatie en kan hij vrij omhoog en rechtop groeien.

Water: Koud en neerwaartse stroming. Het is gerelateerd aan de Nier. De nier speelt een belangrijke rol in het reguleren van de lichaamsvocht distributie. Een deel van het lichaamsvocht gaat naar de nier en wordt opgedeeld in twee delen, zuiver en troebel. Het zuivere vocht wordt naar de long getransporteerd en vandaar uit weer gedistribueerd naar andere delen van het lichaam.  Het troebele deel vloeit naar de blaas en wordt van daar uitgescheiden als urine.

Vuur: Heet en het opvlammen. Het is gerelateerd aan het Hart. Het Hart is het vuur orgaan vanwege de constante beweging en het energieke rondpompen van warm bloed wat hitte creeert.

Aarde: de bron van all het leven. Het is gerelateerd aan de milt. De milt in de TCG wordt beschouwd als het meest belangrijke orgaan binnen de gehele spijsvertering. Alles dat we eten en drinken wordt verwerkt en gedistribueerd door de milt.

Hoe beinvloedt elk element elkaar? Bekijk het plaatje hieronder: Elk element bezit de eigenschap een ander element op te bouwen alsook  een element af te breken. Het element dat opbouwt wordt de Moeder genoemd, het opgebouwde element de Zoon.

De opbouwende bewegingen zijn:

Met het hout van  een boom kan vuur gemaakt worden.
Na verbranding met vuur resteert as (beschouwd als aarde).
Onder het oppervlak van de aarde vindt men metaal.
Als metaal smelt wordt het vloeibaar (beschouwd als water).
Door water  kan de boom groeien.

Dus de Moeder-Zoon relatie hier is:

Hout is de moeder van Vuur.
Vuur is de moeder van Aarde.
Aarde is de moeder van Metaal.
Metaal is de Moeder van Water.
Water is de moeder van Hout

Het opbouwen wordt gezien als een  positieve beweging, het assisteert en bevorderd.

Aan de andere kant, de afbrekende beweging is:

De wortels van een boom (Hout) kunnen de Aarde los maken.
Aarde kan Water blokkeren.
Water kan Vuur doven.
Vuur kan Metaal doen smelten.
Gereedschap gemaakt uit Metaal  kan de boom (Hout) omzagen.

Het afbreken wordt gezien als negatieve beweging, het vernietigd en onderdrukt.

Noot: Negatief en positief staan niet voor de invloed op de gezondheid, maar op de richting van de beweging. Om het lichaam in balans te brengen zijn beide acties, zowel de afbrekende als de opbouwende bewegingen nodig,

Hoe kan een TCG behandelaar de Vijf Elmenten Theorie omzetten in een behandelplan?

Als de Milt-energie (Aarde) van een patient laag is, dan kan het zijn dat de Lever-energie (Hout) te krachtig is en zo de Aarde los maakt. Het kan ook de Hart-energie (Vuur) zijn welke niet krachtig genoeg is om de Aarde te ondersteunen. In de praktijk is het uiteraard complexer om de werkelijke oorzaak te achterhalen, maar de Vijf Elementen Theorie is absoluut een belangrijk middel voor de behandelaar om (on)mogelijkheden te filteren en zo tot een betere diagnose te komen.

Dit was een versimpelde uitleg van de Vijf Elementen Theorie. In de toekomst zal ik enkele veel voorkomende klachten als voorbeeld gebruiken om de individuele relatie met de Vijf Elementen Theorie in detail uit te leggen.

Zelfs als je geen Chinese achtergrond hebt, heb je zeer waarschijnlijk wel eens de termen ‘Yin’ en ‘Yang’ gehoord. Mocht je wel een Chinese achtergrond hebben, dan zou het zo kunnen zijn, dat je de werkelijke betekenis van Yin en Yang toch niet kent. Ja, Yin en Yang kunnen eenvoudig worden uitgelegd, maar het concept kan ook erg complex zijn.

Eenvoudig gezegd kunnen we Yin als vrouwelijk en Yang als mannelijk aanduiden; Yin als maan en Yang als zon; Yin als koud en Yang als warm; Yin als water en Yang als vuur. Tot nu toe klinkt het allemaal vrij eenvoudig.

Het moeilijke deel is dat niets is geheel Yin of compleet Yang, maar een balans tussen deze twee krachten. Bijvoorbeeld, over het algemeen zeggen we dat winter het Yin  en zomer het Yang seizoen is. Als winter overgaat naar lente wordt dit aangemerkt als een verandering van Yin naar Yang. Dat betekent dat de vroege lente meer Yin dan Yang en de late lente juist weer meer Yang dan Yin bevat.

Als we dit op het lichaam toepassen, is duidelijk dat niets geheel Yin of Yang is. Zou je het lichaam als geheel zien of juist alle onderdelen apart, dan kan je zeggen dat deze opgedeeld kan worden in driemaal twee zones. De onder- en bovenzijde, de voor- en achterzijde en de binnen- en buitenzijde. Je kan zeggen dat de bovenzijde, de buitenzijde en de achterzijde allen Yang zijn, terwijl de onderzijde, de binnenzijde en voorzijde allen Yin zijn.

Om dit te verduidelijken een paar voorbeelden: In het geval van het gehele lichaam is het bovenlichaam Yang en het onderlichaam Yin. Verdelen we het gehele lichaam in voor en achterzijde, is de voorzijde Yin en de achterzijde Yang. Wanneer we het gehele lichaam als binnen en buitenkant beschouwen is de buitenkant Yang, terwijl de binnenkant Yin is.

In het geval dat we het lichaam opdelen in verschillende onderdelen, kunnen al die verschillende onderdelen op hun beurt ook in Yin en Yang verdeeld worden. Nemen we bijvoorbeeld de gehele romp, dan is de voorzijde Yin en de achterzijde Yang, maar beschouwen we de voorzijde van de romp, dan is de borst Yang en de buik Yin etc. etc.

Bovendien kan Yin worden gezien als essentieel aspect (bijvoorbeeld bloed) en Yang kan worden beschouwd als functioneel aspect. Om het gemakkelijker te begrijpen, als we het lichaam zien als een voertuig, dan Yin is de brandstof en Yang de motor.

In de traditionele Chinese geneeskunde gaat men er van uit dat ziekte veroorzaakt wordt doordat Yin en Yang niet in balans zijn in het lichaam. De TCG behandelaar poogt erachter te komen wat de exacte aard is van het uit balans geraakte lichaam en zal dit corrigeren door middel van een variatie van behandelingen: Acupunctuur, geneeskrachtige kruiden, het laten doen van oefeningen en veranderingen in het dieet en de levensstijl. Wanneer de balans hersteld is, is de gezondheid hersteld.

Dit is de eenvoudige manier om Yin en Yang uit te leggen. Indien u geinteresseerd bent en u meer wilt weten, verwelkom ik u contact met mij op te nemen.