In de Chinese Geneeswijze gebruiken we vaak de “Vijf Elementen Theorie” om de oorzaken en vorderingen te definieren van de ziekte. In het oude China observeerde men de natuurlijke fenomenen en menselijke activiteiten, men maakte de onderlinge connectie en pasten deze fenomenen toe op het menselijk lichaam om te verklaren wat de ziekte veroorzaakte, en verder om uit te vinden hoe deze ziekte te behandelen. Sommige mensen denken dat dit  klinkt als onzin, maar in feite kun je het zien als statistieken: Het is het verzamelen van veel data, analyse, expirementen op het menselijke lichaam en tenslotte het trekken van conclusies.

Uiteraard had men in de oude tijd niet de beschikking over computers om de statistieken vast te leggen. Men creerde destijds de “Vijf Elementen Theorie”, om deze data te categoriseren.

Door het menselijk lichaam te bestuderen, verbond men the vijf elementen met de voornaamste organen in het lichaam. Tesamen met de Ying Yang theorie en andere theorieen uit Chinese Geneeswijze (bijv. Warm, koud, Qi, Bloed… deze zullen worden besproken in de toekomst), wordt de Chinese Geneeswijze steeds uigebreider en ontwikkelt het een systeem dat duizenden jaren toegepast wordt.

Wat zijn de Vijf Elementen? En aan welke organen worden zij verbonden? Hieronder een korte uitleg:

Metaal: Afdaling en zuivering. Het is gerelateerd aan de Long. De long is positioneel het hoogst gelegen orgaan en dus is de natuurlijke actie van de long het afdalen. Daarnaast is een van de belangrijkste functies van de long het inadmenen van “schone” lucht (O2) en uitademen van “vervuilde” lucht (CO2).

Hout: Het groeien en het bloeien. Het is gerelateerd aan de Lever. De lever in de TCG is verantwoordelijk voor de vrije doorstroming door het gehele lichaam. Je kunt  hout voorstellen zijnde een boom. De natuurlijke beweging van de boom is het bloeien en groeien in vrijheid en het houdt daarom niet van limitatie. Met voldoende ruimte rondom de gehele boom, is er geen sprake van limitatie en kan hij vrij omhoog en rechtop groeien.

Water: Koud en neerwaartse stroming. Het is gerelateerd aan de Nier. De nier speelt een belangrijke rol in het reguleren van de lichaamsvocht distributie. Een deel van het lichaamsvocht gaat naar de nier en wordt opgedeeld in twee delen, zuiver en troebel. Het zuivere vocht wordt naar de long getransporteerd en vandaar uit weer gedistribueerd naar andere delen van het lichaam.  Het troebele deel vloeit naar de blaas en wordt van daar uitgescheiden als urine.

Vuur: Heet en het opvlammen. Het is gerelateerd aan het Hart. Het Hart is het vuur orgaan vanwege de constante beweging en het energieke rondpompen van warm bloed wat hitte creeert.

Aarde: de bron van all het leven. Het is gerelateerd aan de milt. De milt in de TCG wordt beschouwd als het meest belangrijke orgaan binnen de gehele spijsvertering. Alles dat we eten en drinken wordt verwerkt en gedistribueerd door de milt.

Hoe beinvloedt elk element elkaar? Bekijk het plaatje hieronder: Elk element bezit de eigenschap een ander element op te bouwen alsook  een element af te breken. Het element dat opbouwt wordt de Moeder genoemd, het opgebouwde element de Zoon.

De opbouwende bewegingen zijn:

Met het hout van  een boom kan vuur gemaakt worden.
Na verbranding met vuur resteert as (beschouwd als aarde).
Onder het oppervlak van de aarde vindt men metaal.
Als metaal smelt wordt het vloeibaar (beschouwd als water).
Door water  kan de boom groeien.

Dus de Moeder-Zoon relatie hier is:

Hout is de moeder van Vuur.
Vuur is de moeder van Aarde.
Aarde is de moeder van Metaal.
Metaal is de Moeder van Water.
Water is de moeder van Hout

Het opbouwen wordt gezien als een  positieve beweging, het assisteert en bevorderd.

Aan de andere kant, de afbrekende beweging is:

De wortels van een boom (Hout) kunnen de Aarde los maken.
Aarde kan Water blokkeren.
Water kan Vuur doven.
Vuur kan Metaal doen smelten.
Gereedschap gemaakt uit Metaal  kan de boom (Hout) omzagen.

Het afbreken wordt gezien als negatieve beweging, het vernietigd en onderdrukt.

Noot: Negatief en positief staan niet voor de invloed op de gezondheid, maar op de richting van de beweging. Om het lichaam in balans te brengen zijn beide acties, zowel de afbrekende als de opbouwende bewegingen nodig,

Hoe kan een TCG behandelaar de Vijf Elmenten Theorie omzetten in een behandelplan?

Als de Milt-energie (Aarde) van een patient laag is, dan kan het zijn dat de Lever-energie (Hout) te krachtig is en zo de Aarde los maakt. Het kan ook de Hart-energie (Vuur) zijn welke niet krachtig genoeg is om de Aarde te ondersteunen. In de praktijk is het uiteraard complexer om de werkelijke oorzaak te achterhalen, maar de Vijf Elementen Theorie is absoluut een belangrijk middel voor de behandelaar om (on)mogelijkheden te filteren en zo tot een betere diagnose te komen.

Dit was een versimpelde uitleg van de Vijf Elementen Theorie. In de toekomst zal ik enkele veel voorkomende klachten als voorbeeld gebruiken om de individuele relatie met de Vijf Elementen Theorie in detail uit te leggen.